زعفران ایران مثل فرشی است که خودمان می‌بافیم، اما کسی دیگر آن را با نام خودش می‌فروشد! با اینکه ایران بزرگ‌ترین تولید کننده زعفران در جهان است، اما هنوز هم بخش عمده‌ای از این محصول به صورت فله‌ای صادر میشود و کشورهایی مثل اسپانیا و امارات، آن را بسته‌بندی کرده و با برند خودشان چند برابر گران‌تر می‌فروشند. اما چرا این اتفاق می‌افتد؟ آیا فقط بحث بسته‌بندی است یا پای مسائل دیگری هم در میان است؟ بیایید ببینیم چه اتفاقی در بازار زعفران می‌افتد و این طلای سرخ کجاها کاربرد دارد.
چرا دیگران سود می‌برند؛ایران نه؟!
هرساله ایران حدود ۳۳۰ تن زعفران تولید می‌کند، اما چیزی حدود ۲۵۲ تن آن به کشورهای مختلف صادر میشود. چین، امارات، اسپانیا و قطر از بزرگ‌ترین خریداران هستند. حال اینجا یک مسئله مهم وجود دارد: امارات و اسپانیا زعفران ایران را به‌صورت فله‌ای می‌خرند، بسته‌بندی می‌کنند، برند می‌زنند و با قیمت‌های بسیار بالاتر به بقیه کشورها می‌فروشند.
شبیه این می‌ماند که شما زعفران را از یک کشاورز ایرانی بخرید، در یک قوطی شیک بریزید، روی آن یک برند خارجی بزنید و همان زعفران را با سود ۵ تا ۱۰ برابری بفروشید. نتیجه این میشود که ایران بااینکه زعفران را تولید می‌کند، اما ارزش افزوده اصلی آن نصیب کشورهای دیگر میشود!
زعفران کجاها کاربرد دارد؟
- صنعت غذایی؛عطر و طعمی شناخته شده:
اولین چیزی که به ذهن می‌رسد، نقش زعفران در غذاست. از برنج زعفرانی و خورش‌های خوش‌رنگ ایرانی بگیر تا بستنی، شکلات و دسرهای لوکس بین‌المللی؛ زعفران در صنعت غذا یک چاشنی محبوب است. مثلا در اسپانیا، «پائیا» (یک نوع غذای دریایی) بدون زعفران ناقص است، یا در ایتالیا، ریزوتو زعفرانی یکی از غذاهای معروف است.
- داروسازی؛از درمان افسردگی تا آلزایمر:
زعفران فقط برای خوش‌رنگ و لعاب کردن غذا نیست! در علم پزشکی ثابت شده که این گیاه خاصیت ضدافسردگی دارد. مثلا در آزمایش‌های مختلف مشخص شده که ترکیباتی مثل «کروسین» و «سافرانال» می‌توانند مثل داروهای ضدافسردگی عمل کنند، اما بدون عوارض جانبی! حتی در درمان آلزایمر و بیماری‌های عصبی هم تأثیر مثبتی داشته است.
- لوازم آرایشی بهداشتی؛مراقبت از پوست با خواص طلایی:
اگر سری به برندهای لوکس آرایشی بزنید، می‌بینید که کرم‌های ضدپیری و روشن‌کننده زیادی با عصاره زعفران تولید شده‌اند. زعفران به دلیل داشتن خاصیت ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی، در کاهش لک‌های پوستی و جوان‌سازی پوست مؤثر است. مثلا در هند و اروپا، ماسک‌های صورت حاوی زعفران طرفداران زیادی دارند.
- صنعت نساجی؛راز رنگ طبیعی و ماندگار:
در گذشته از زعفران برای رنگ کردن پارچه‌های ابریشمی و لباس‌های سنتی استفاده می‌کردند. این روش هنوز هم در تولید پارچه‌های دست‌بافت و لباس‌های لوکس کاربرد دارد. مثلا برخی از پارچه‌های هندی و چینی هنوز با رنگ زعفران رنگ‌آمیزی می‌شوند!
- صنعت نوشیدنی؛از چای زعفرانی تا انرژی زا ها:
در سال‌های اخیر، برخی شرکت‌های بزرگ دنیا از زعفران در ترکیب نوشیدنی‌های انرژی‌زا و آرام‌بخش استفاده کرده‌اند. مثلا چای زعفرانی در کشورهای اروپایی به‌عنوان یک نوشیدنی ضد استرس و آرام‌بخش بسیار محبوب شده است.
چالش‌های صادرات زعفران ایران و راه‌حل‌ها
فروش فله‌ای؛ یعنی خودمان زحمت بکشیم، دیگران سود کنند
همان‌طور که گفتیم، اسپانیا، امارات و برخی کشورهای دیگر زعفران ایران را می‌خرند، برند می‌زنند و با قیمت‌های چندبرابری می‌فروشند. چرا؟ چون ایران بسیار کم توانسته برندهای قوی و بسته‌بندی‌های استاندارد بین‌المللی ایجاد کند. اگر ایران به سمت برندینگ قوی و بسته‌بندی شیک برود، می‌تواند این بازی را به نفعمان تغییر دهد.
بازاریابی ضعیف؛ چرا برندهای ایرانی جهانی نمی‌شوند؟
برندهای معروف جهانی هر روز در تبلیغات و بازاریابی سرمایه‌گذاری می‌کنند، اما در ایران هنوز بسیاری از تولیدکنندگان زعفران به شیوه سنتی کار می‌کنند. درحالی‌که استفاده از بازاریابی دیجیتال، تبلیغات در شبکه‌های اجتماعی و فروش آنلاین می‌تواند بازار جدیدی برای این محصول باز کند.
قوانین سختگیرانه صادراتی؛ مانعی برای ورود به بازارهای جهانی
برخی از کشورها، مخصوصا اتحادیه اروپا، قوانین سخت‌گیرانه‌ای برای ورود زعفران دارند. مثلا اگر میزان آلاینده‌های موجود در زعفران از حد مشخصی بیشتر باشد، آن را وارد نمی‌کنند. بنابراین ایران باید روی کیفیت کنترل بیشتری داشته باشد و آزمایشگاه‌های مجهزتری برای بررسی استانداردهای بین‌المللی ایجاد کند.
راهکارچیست؟!
ایجاد برندهای قوی و بسته‌بندی شیک: اگر زعفران ایران به‌جای فله‌ای، در بسته‌بندی‌های لوکس و تحت برندهای معتبر صادر شود، ارزش افزوده بیشتری خواهد داشت.
استفاده از بازاریابی دیجیتال و فروش آنلاین: ورود به بازارهای جهانی از طریق پلتفرم‌هایی مثل آمازون، ای‌بی و مارکت پلیس‌های بین‌المللی می‌تواند فروش زعفران ایران را افزایش دهد.
توسعه فرآورده‌های زعفرانی: به‌جای فروش خام، ایران می‌تواند محصولاتی مثل عصاره زعفران، قرص‌های مکمل زعفرانی، چای زعفرانی و حتی طعم دنده زعفرانی را در بازار جهانی عرضه کند.
همکاری با برندهای بین‌المللی: ورود به بازارهای جهانی با همکاری برندهای معتبر خارجی می‌تواند به افزایش فروش زعفران ایرانی کمک کند.
در نتیجه…
زعفران ایران یکی از باارزش‌ترین محصولات کشاورزی کشور است، اما همچنان بخش زیادی از سود آن نصیب دیگران میشود. اگر بتوانیم از فروش فله‌ای فاصله بگیریم، روی بسته‌بندی، برندینگ و بازاریابی دیجیتال تمرکز کنیم و کیفیت محصول را مطابق استانداردهای جهانی حفظ کنیم، می‌توانیم ارزش واقعی زعفران ایران را به دنیا نشان دهیم. در غیر این صورت، همچنان دیگران با طلای سرخ ما، برای خودشان اعتبار و ثروت خواهند ساخت و ما از ارزش واقعی آن محروم خواهیم ماند.
طلای سرخ ایران آماده درخشش میشود!
تصور کنید قصد دارید زعفران باکیفیت خود را به بازارهای جهانی صادر کنید، اما ممکن است فرآیندهای بسته‌بندی، حمل‌ونقل یا پیدا کردن مشتریان جدید شما را با چالش‌های زیادی مواجه کند. حالا اگر یک شریک با تجربه در کنار شما باشد که به خوبی این مراحل را مدیریت کند، مسیر صادرات برای شما هموارتر خواهد شد. این شریک می‌تواند به شما کمک کند تا زعفران خود را به‌طور مؤثرتر به بازارهای جهانی معرفی کنید و در عین حال از کیفیت و زمان‌بندی دقیق حمل‌ونقل اطمینان حاصل کنید. به این ترتیب، شما می‌توانید تمرکز خود را روی رشد و توسعه کسب‌وکار بگذارید، در حالی که فرآیندهای دیگر به دست یک متخصص سپرده میشود.
از ایران به جهانیان؛همراه شما در این سفر تجاری هستیم.
- مبینا اسماعیلی
