روغن زیتون یکی از سالم‌ترین و پرخاصیت‌ترین روغن‌های گیاهی است که به دلیل ارزش غذایی بالا، طرفداران زیادی دارد. اما به همان میزان که این روغن محبوب است، تقلب در آن نیز زیاد دیده می‌شود. بسیاری از تولیدکنندگان متقلب، روغن زیتون را با روغن‌های ارزان‌تر مخلوط می‌کنند یا از روش‌های فرآوری نامناسب برای استخراج آن استفاده می‌کنند که باعث کاهش کیفیت و از بین رفتن خواص آن می‌شود. در این مقاله، روش‌های علمی و عملی برای تشخیص روغن زیتون اصل را معرفی می‌کنیم تا هنگام خرید، انتخاب بهتری داشته باشید.
– چرا روغن زیتون تقلبی در بازار زیاد است؟
تقلب در روغن زیتون به چند دلیل اتفاق می‌افتد:
✔ قیمت بالا: روغن زیتون اصل، به دلیل روش‌های سخت‌تر استخراج و کیفیت بالاتر، گران‌تر از سایر روغن‌های گیاهی است. برخی تولیدکنندگان، با مخلوط کردن آن با روغن‌های ارزان‌تر مانند روغن سویا، کانولا یا پالم، سود بیشتری کسب می‌کنند.
✔ عدم نظارت کافی: در برخی کشورها، نظارت بر کیفیت روغن زیتون ضعیف است و این باعث می‌شود روغن‌های تقلبی به راحتی وارد بازار شوند.
✔ افزایش تقاضا: به دلیل افزایش آگاهی مردم درباره فواید روغن زیتون، تقاضا برای این محصول زیاد شده است و برخی فروشندگان برای پاسخ به این نیاز، محصولات بی‌کیفیت عرضه می‌کنند.
-ویژگی‌های روغن زیتون اصل
- رنگ روغن زیتون
✔ روغن زیتون اصل معمولاً رنگ سبز مایل به طلایی یا زرد کهربایی دارد.
✔ روغن‌هایی که خیلی زرد یا بی‌رنگ هستند، احتمالاً تصفیه‌شده یا بی‌کیفیت هستند.
✔ برخی روغن‌های زیتون اصل، رنگ تیره‌تری دارند که به دلیل نوع زیتون و زمان برداشت آن است.
- غلظت و چسبندگی
✔ روغن زیتون باید کمی غلیظ‌تر از روغن‌های معمولی باشد و حس نرمی و لطافت روی پوست ایجاد کند.
✔ وقتی آن را بین انگشتان خود بمالید، نباید احساس چسبندگی غیرعادی داشته باشید.
- بو و طعم
✔ بوی زیتون تازه، علف، سبزیجات یا کمی میوه‌ای دارد.
✔ طعم آن کمی تلخ و تند است و ممکن است در گلو احساس سوزش ایجاد کند.
✔ این تلخی و تندی، نشانه وجود آنتی‌اکسیدان‌های مفید و پلی‌فنول‌ها در روغن است.
– آزمایش‌های خانگی برای تشخیص روغن زیتون اصل
- آزمایش یخچال (تشخیص ناخالصی‌ها)
روغن زیتون را در یک ظرف شیشه‌ای بریزید و آن را ۳۰ تا ۴۵ دقیقه در یخچال (دمای ۴-۵ درجه سانتی‌گراد) بگذارید.
✔ اگر روغن کدر شد و نیمه‌جامد شد، احتمالاً اصل است.
❌ اگر همچنان مایع ماند، ممکن است با روغن‌های دیگر مخلوط شده باشد.
❌ اگر کاملاً سفت شد، احتمال دارد روغن پالم یا چربی‌های اشباع‌شده در آن وجود داشته باشد.
- آزمایش آب (تشخیص ناخالصی‌ها)
✔ یک لیوان آب سرد آماده کنید و یک قاشق غذاخوری روغن زیتون داخل آن بریزید.
✔ روغن زیتون اصل به‌صورت یک‌تکه روی سطح آب باقی می‌ماند و در آب حل نمی‌شود.
❌ اگر روغن به سرعت در آب حل شد یا قطرات آن پخش شد، احتمال دارد ناخالص باشد.
- آزمایش جذب روی کاغذ (تشخیص ناخالصی‌های صنعتی)
✔ چند قطره روغن زیتون را روی کاغذ سفید یا دستمال کاغذی بریزید.
✔ بگذارید ۳۰ دقیقه بماند و سپس نتیجه را بررسی کنید:
✔اگر یک لکه چربی یکنواخت باقی ماند، روغن زیتون اصل است.
❌ اگر روغن کاملاً جذب شد یا لکه‌ای بیش از حد چرب و چسبناک به جا گذاشت، احتمالاً ناخالص است.
- آزمایش حرارت دادن (بررسی خلوص روغن)
✔ یک قاشق روغن زیتون را در یک تابه کوچک بریزید و آن را روی حرارت کم گرم کنید.
✔ روغن زیتون اصل به‌آرامی گرم می‌شود و بوی زیتون تازه آزاد می‌کند.
❌ اگر روغن سریع دود کرد یا بوی نامطبوع مثل روغن سوخته داشت، احتمالاً تقلبی است.
– نکات مهم هنگام خرید روغن زیتون
✔ نوع روغن را بررسی کنید: بهترین گزینه، روغن زیتون فرابکر (Extra Virgin) است که کمترین فرآوری روی آن انجام شده و بالاترین کیفیت را دارد.
✔ برچسب محصول را بخوانید: روغن‌هایی که دارای مهر استاندارد و تأییدیه‌های بین‌المللی مثل IOC (شورای بین‌المللی زیتون) هستند، مطمئن‌ترند.
✔ تاریخ تولید و برداشت زیتون را بررسی کنید: روغن زیتون تازه‌تر، خواص بیشتری دارد.
✔ از برندهای معتبر خرید کنید: برخی برندهای نامعتبر، روغن‌های بی‌کیفیت را با قیمت پایین عرضه می‌کنند.
✔ ظرف نگهداری روغن: روغن زیتون باید در بطری‌های شیشه‌ای تیره یا قوطی فلزی عرضه شود، زیرا نور مستقیم باعث از بین رفتن خواص آن می‌شود
تشخیص روغن زیتون تقلبی با استفاده از فناوری
در برخی کشورها، از روش‌های آزمایشگاهی برای بررسی کیفیت روغن زیتون استفاده می‌شود. برخی از این روش‌ها عبارتند از:
✔ تجزیه و تحلیل شیمیایی: بررسی میزان اسیدهای چرب، پلی‌فنول‌ها و ترکیبات معطر روغن
✔ آزمایش طیف‌سنجی مادون قرمز: شناسایی ناخالصی‌های اضافه‌شده به روغن
✔ کروماتوگرافی گازی: تجزیه دقیق ترکیبات روغن برای بررسی میزان تقلب
البته این روش‌ها برای مصرف‌کنندگان خانگی در دسترس نیستند، اما آگاهی از آن‌ها می‌تواند به خرید آگاهانه‌تر کمک کند.
جمع‌بندی: چطور روغن زیتون اصل بخریم؟
✅ به رنگ، غلظت، بو و طعم روغن توجه کنید.
✅ از آزمایش‌های ساده مانند تست یخچال، آب، جذب روی کاغذ و حرارت دادن استفاده کنید.
✅ هنگام خرید، به برچسب محصول، تاریخ تولید، نوع بسته‌بندی و مهرهای استاندارد دقت کنید.
✅ از برندهای معتبر و فروشگاه‌های مطمئن خرید کنید.
با رعایت این نکات، می‌توانید روغن زیتون اصل و باکیفیت را تشخیص داده و از فواید آن بهره‌مند شوید!
با شما در هر قدم؛از آگاهی تا شکوفایی تجارت
- مبینا اسماعیلی
